My मराठी - ५

    काही वर्षांपूर्वीची गोष्ट.   तेव्हा माझे आईवडील एका लहानशा गावात रहात होते.  मी माहेरी गेले होते आणि सुट्टीतला नेहमीचा उद्योग, - मुलांना मराठी शिकवणं !  त्याच्या अनेक सुरस आणि चमत्कारीक गोष्टी !

    एक दिवस शेजारी जरा भांडणाचा आवाज आला.  शेजारच्या काका - काकूंचा तसा रोजचाच  कार्यक्रम. आई जाऊन भांडण सोडवून आली.  "काय झालं गं ?"  मी     विचारलं.     "काही नाही, नेहमीचंच ... कोणीतरी आऊचा चिऊ काऊ येतो आणि पैसे मागतो,  हे देतात.  मग ती बिचारी नाही का रागावणार ?"    

    "आऊचा चिऊ काऊ ?"  मुलाने कान टवकारले  " ... म्हणजे कोण ?  ह्या  आऊंना एक मुलगा अन एक मुलगी आहेत का ?"      "तू गप रे,  तुला काय पंचाईती ?"     "नाही, ते relation काय ते सांग ?   तुझं खूप असतं,  आतोबा , मावसोबा, मेव्हणी - बिव्हणी !  मग आम्हाला काही कळत नाही."  इति  मुलगा.   आई म्हणाली, "अरे म्हणजे कोणी तरी, सोम्या गोम्या ... "     " हे दोघं कोण ?  भाऊ भाऊ ?  कोणाचे ?"     "कोणी नाही, तू जा, आणि थोडावेळ TV बघ ... "  मी त्याला हाकलत होते.  पण नाही.  आई म्हणाली, "म्हणजे कोणीतरी बिन ओळखीचा, कोणीतरी बाजारबुणगा !"     "हा कोण ? हा बाजारात असतो का ?"      मग मीच पुढे सरसावले, "बाजारबुणगा  म्हणजे, जुन्या काळी, सैन्य लढाईला निघालं की त्यांच्याबरोबर स्वैपाकी, आचारी, वाढपी वगैरे सगळी भांडी, झारे, पळ्या वगैरे घेऊन जायचे.  संध्याकाळी तळ ठोकला की जवळच्या गावच्या बाजारात जाऊन स्वैपाकाला लागणारा शिधा,भाज्या, सरपण वगैरे कोणीतरी आणलं पाहिजे नां, त्याकरता काही माणसं असायची.   त्यांना बाजारबुणगे म्हणायचे. "      ह्यात मी बोलण्याला फाटे फोडायला बरंच इंधन दिलं होतं त्याला,  शिधा, सरपण वगैरे. 

    "असं होय, मला वाटलं कोणीतरी असाच कोणत्यातरी worm च्या लाईनीत रहाणारा ..."     "worm ची line ?  ही कोणती phrase रे ?"  मी विचारलं.     "तूच काल म्हणालीस 'आळीच्या ओळीला ... '.   मी वापरतोय ते expression !"    "असं भाषांतर करून ?  अरे  बाबा. अळी वेगळी आणि आळी वेगळी !   अळी म्हणजे worm ... ok,  पण आळी म्हणजे गल्ली ..."     "मग बोळ म्हणजे काय ?  पुण्याला गेलं की तूच auto वाल्याला म्हणतेस, 'भाऊ महाराजांच्या बोळात  ...  '   आणि गोट म्हणजे काय ?  काल सोलापूरचा पत्ता लिहून दिला मी आजोबांना,  त्यात मी  'पंतांचा goat'  लिहिलं, तर ते मला रागावले ! ... " गोट म्हणजे goat ?....    "जा,  तू   जा, आणि TV पहा ना थोडावेळ ."  ... कुठून मी ह्या फंदात पडलेय, कोण जाणे ! 

    पण खरंच, असं भाषांतर करणं ... !  मला नेहमीच वाटतं, की अनुवादक हा लेखकापेक्षा महान असतो.  त्याला दोन्ही भाषा उत्तम यायला हव्यात,  ... आणि ह्या भाषेतली मजा, भावार्थ, संस्कृती ... सगळं त्या भाषेशी जुळवून घ्यायला, जुळायला हवं !     नाहीतर अर्थाचा अनर्थ व्हायला वेळ लागणार नाही .....!