ट्यूब लाईट

  

    आपल्याला बरेचदा असं होतं की आपल्या डोळ्यांसमोर असलेली गोष्ट दिसत नाही.  अगदी सूर्यप्रकाशासारखी स्वच्छ असली तरीही.   मग कधीतरी अचानक 'ट्यूब' लागते, एकदम डोक्यात प्रकाश पडतो - शब्दशः आणि लख्ख !   नाही, समोर असलेल्या वस्तूबद्दल मी बोलत नाहीये,  मी म्हणतेय ते जगण्याचा एखादा पैलू, एखादा view  आपल्याला कळतो,  त्या क्षणाबद्दल !    त्याला मी  'tube light moment'  म्हणते !   अगदी जीवनाचा  मंत्र, सिध्दान्त किंवा संदेश म्हणण्याइतका मोठा-महान नसेलही तो, पण जगणं चांगलं करायला, जास्त सरळ-सोपं, सुखाचं करायला, ताण-तणाव कमी करायला फारच उपयोगी !    मग असं वाटतं, इतके दिवस कसं नाही कळलं आपल्याला ?    तेच-ते !   tubelight च . आढेवेढे घेत उशीरा पेटणारी, पण एकदा पेटली की सगळं उजळून निघतं !   माझे tubelight moments खूप आहेत,     पण २-४ मला खूप महत्वाचे वाटतात.     pleasantly surprising असे !

    धाकटा मुलगा engineering ला असतांना त्याचा एक tubelight moment .   अभ्यास करता करता त्याला Spiderman पहायला खूप आवडायचं !   "अरे, आता engineering कॉलेज मधे ना तू ... अजून Spiderman पहातोस ?   काय आहे त्यात एवढं !"    असं माझं चालूच असायचं.    तो Teletubbies पहायचा, ते त्यातलं custard आवडतं म्हणून.   He-man  तर all time favourite !  ते मलाही आवडायचं.   त्यात शेवटी काहीतरी moral of the story सांगायचे. ते छान असायचं.   तेव्हा कधी वाटलं नाही की मुलं इतकं कान देऊन ऐकतात सगळं !   तर हा Spiderman !     "काय रे , काहीतरी fantasy !  असं काही असतं तरी का ?"   इति मी.    "नाही, तुला माहीत नाही, त्याचं बोलणं ऐक तू ,  आई,  त्याचे fundas अगदी clear आहेत !   तो म्हणतो, "With great powers, come great responsibilities !"   Just think about it आई, तो अगदी sorted out आहे . त्याचं हे वाक्य ऐकलं आणि ... टिंग... !  माझी tube लागली आई !....   बाबांनी मला इतकी powerful bike आणून दिलीय !  मला कळत नव्हतं, की मी काय केलं पाहिजे ते ! आता कळलं, bike powerful आहे, म्हणून मी ती नीटच वापरली पाहिजे, उगाच वेडीवाकडी चालवायची नाही, speed वर control ठेवायला शिकलं पाहिजे,  misuse किंवा abuse नाही झाला पाहिजे ! ".... मुलाच्या बरोबरच माझीही tube लागली !   Great powers = authority, knowledge, money ....! आणि control,  स्वतःवर !... ती माझी responsibility !!

    त्यानंतर, कोविड चा lockdown लागला, आणि मग vaccine आल्यानंतरची गोष्ट.   एक दिवस एक बाई आली.  ती आधी दोनतीनदा येऊन गेलेली होती.  एका सरकारी शाळेत शिक्षिका.  पूर्वी ती आली होती, census च्या निमित्ताने,  voter list update करण्याच्या निमित्ताने वगैरे.  ओळखीचा हसरा चेहरा, केसात ४-५ फुलांचा गुच्छ, आणि मोठं कुंकू.  आली होती भर उन्हात, तरी हसरी !.  "मॅडम, vaccine घेतलं का ?  काही त्रास झाला का ?" वगैरे विचारायला !  म्हटलं आधी पाणी पी, उन्हाची आली आहेस .   पाणी पीत पायरीवर बसली. आत  नाही येत म्हणाली, 'कोविड !' मी  म्हटलं, "किती काम करते आहेस, शाळा आता बंद आहेत पण एरवी करतेसच नं , शाळेची आणि ही इतर कामं, घरातलं पण करतेस !..."     ती म्हणाली, "त्यात काय विशेष ?   सगळ्याच करताहेत ! आणि करतेय ते माझ्याच फॅमिली साठी नं मॅडम !"    "तरी पण कोणीतरी दखल घ्यावी असं नाही वाटत ?   कोणीतरी acknowledge करावं, thank you  म्हणावं ..."     "What madam , I am doing it for my family. why should I expect to get some 'पद्म' or 'रत्न' award for this ?  But let me tell you madam, when I go home and see the relief, happiness on my people's faces, that is like getting a big award for me !"   किती साधं- सोपं उत्तर !  आणि आपल्यासारखी माणसं - बाया, स्वैपाक म्हणजे 'अन्याय', कुणाच्या आजारपणामुळे वगैरे एखादी trip, picnic  हुकली की 'तुरुंग', कोणाचं काही करायला लागलं तर 'शोषण', 'गुलामी ',  आणि एखाद्या सणाला काही नवीन  घेतलं नाही तर 'त्यागाची परिसीमा '! ....स्वतःला जमतील तेवढी पिसं लावून घ्यायची ! डोक्यात झिणझिण्या, डोळ्यात अंजन, कानांत घंट्या असं सगळं एकदम झालं मला !   "OK  ma'm, bye , thanks for cold water and shade .  Take care " असं म्हणत ती पुढच्या फाटकात पोहोचली होती ! ... 

    आणि ४ दिवसांपूर्वीची गोष्ट ! अगदी वेगळा अनुभव ... मुलाने नवीन घर घेतलं, वास्तुशांत केली आणि इथे घरी आला तेव्हा, आमच्याकडे काम करणाऱ्या आजीसाठी एक छानशी साडी घेऊन आला. वर्षानुवर्षे ती काम करतेय आमच्याकडे, अगदी मुलं शाळेत असल्यापासून. ३०च्याही वर वर्षे झाली असतील.  आपलेपणा वाटतोच.  त्याला मुलगा झाला, तेव्हा ही आजी १०० रुपये घेऊन आली, बाळासाठी ! तिच्या द्दष्टीने पाहीलं तर किती मोठी गोष्ट होती.  ती असे मिळवणार किती आणि त्यातले ती घेऊन आली होती !   म्हणाली,  मी फक्त माझ्या पतवंडांना आणि ह्या बाळाला देतेय, बाकी कोणाला नाही.  तर मुलाने तिला साडी देऊन वाकून नमस्कार केला.  त्यावर ती म्हणते, "बेडा बेडा , मला नको करू नमस्कार . नमस्कार फक्त वरच्या देवाला - तोआपल्याला राखतो म्हणून, आणि दुसरा पायाखालच्या जमीनीला - ती पोटाला देते म्हणून.  बाकी सगळे असे तसेच !  "

 ...खरंच !  तो वरचा राखतो आणि दुसरी जमीन !! ज्या ज्या गोष्टींवर आपण जगतो त्या सगळ्या गोष्टी ह्याच ठिकाणांहून तर येतात ...!  त्यांना नमस्कार !! सगळ्या जीवनाचं सार ह्या एका वाक्यात, सहज सोप्या तऱ्हेनी !  ही best tubelight moment नाही तर काय ?