Chane Kurmure

     गेले कित्येक दिवस मी लिहित्येय. रोजच्या घडामोडींबद्दल जे मनात यायचं ते लिहिते.   दरवेळी लिहायला बसले की वाटतं,  आपण पत्रच लिहितोय !      चांगलं पत्र लिहिणं ही एक कला आहे. सगळ्यांना जमतेच असं ही नाही, आणि आवडतेच असंही नाही. खूप मोठे लोक , साहित्यिक , नेते , पत्रलेखक म्हणून प्रसिद्ध आहेत. शाळेत ११वी पर्यंत मराठीच्या पुस्तकात दरवर्षी एक पत्ररूपी धडा असायचाच. तो वाचला की, ' दुसऱ्यांची पत्रं वाचू नयेत ' हे एकदम पटायचं ! किती तो उपदेश ! ... सारखं हे करू नका , ते करू नका ....  कॉलेजमधेही इंग्लिशच्या पुस्तकात पत्र ठेवलेलंच. त्याही पुढे जाऊन ,  इतिहास - भूगोल ही पत्रांतून वाचायचा म्हणजे काय ?   छळ - पीळ काहीही म्हणा.      खरंतर कॉलेजचे दिवस म्हणजे ' लिखे जो खत तुझे ' असे रम्य दिवस !!!    एखादं रटाळ लेक्चर असलं की अर्धा वर्ग पेंगत असायचा आणि बाकीची मंडळी आपापले खास निरोप - आरोप वगैरे कामं उरकून घ्यायचे. वर्गाच्या ह्या टोका पासून ते पार त्या टोकापर्यंत चिठ्ठ्यांची जा - ये चालू असायची. त्यांचे ' सेफ ...

         एक बाई होती.   साधी सरळ गृहिणी. घरदाराचं, मुलाबाळांचं, पै-पाहुण्यांचं करणारी.   तिला एक सवय होती.   काहीही करायचं असलं की ती सासूबाईंना विचारून  करायची.   अगदी रोजची  साधी कामंही  !    "  कुकर लावतेय ... तांदूळ किती घेऊ ?"   असं म्हणत उत्तर यायच्या आत तिने तांदूळ धुतलेले असायचे.   अनुभवाने तिला सगळं येत होतं.  पण ती एक सवय झाली होती.   एक ritual .  कालपरत्वे सासूबाई गेल्या आणि हिला प्रश्न पडला, आता कोणाला विचारायचं ?    काहीच जमेना, सगळं चुकायला लागलं.   तिचा आत्मविश्वासच गेला.   मग नवऱ्याने एक युक्ती केली.  स्वैपाकघरात पाटावर एक धान्याचं पोतं आणून ठेवलं आणि सांगितलं की  ह्याला विचार.  बाईला ते पटलं, जमलं आणि सगळं सुरळीत सुरु झालं !        आपल्यालाही खूपदा असं एक पोतं लागतं आणि असतंही !  निरनिराळ्या वेषांत !   काहीही सुरु करतांना जरासा सल्ला, विचारांची देवाण घेवाण बर...

        काही वर्षांपूर्वी एक सुंदर लोककथा वाचली होती.   सीतेबद्दल होती. रामाने सीतेला टाकल्यावर ती जंगलात रहायला गेली.   तिचं दुःख जंगलातल्या आदिवासी बायकांना बघवेना.   त्या तिच्याकडे गेल्या आणि  म्हणाल्या , " तुझं दुःख आम्ही सगळ्याजणी थोडं थोडं वाटून घेऊ का,  म्हणजे ते लवकर संपेल ".    त्यावर सीता म्हणाली ,  "माझं दु:ख  तुमच्यापासून ते भविष्यकाळात येणाऱ्या सगळ्या स्त्रियांना वाटून दिलं तरी संपणार नाही, पण तुम्ही म्हणताहात तर गहूभर देते, म्हणजे कधीतरी संपेलच ..     कुठे सीता, अन कुठे मी !  कुठे इंद्राचा ऐरावत आणि कुठे शामभटाची तट्टाणी !  पण ह्या गोष्टीतून आपण आपापल्या मगदुराप्रमाणे काहीतरी शिकायला काय हरकत आहे ! कोणतीही गोष्ट म्हणा किंवा काम म्हणा, कितीही मोठी, प्रचंड, न पेलवण्यासारखी असली तरी थोडं थोडं केलं तर कधीतरी संपेलच न!  पण ते केलं पाहिजे. हे ज्ञान मला शाळेत शिकत असतांना मिळालं असतं, तर वर्षाच्या पहिल्या दिवसापासून अभ्यास नसता का केला ?     म्हणजे शेवटचे दोन महिने इतकी...

   दोन वर्षे झाली !....  पहीला लॉकडाऊन !   लॉकडाऊनची बातमी आली ... आणि सर्व जगच माझ्या भोवती फिरलं. अचानक चक्री वादळ यावं, छप्पर उडावं, पायाखालची जमीन सरकावी, तसं झालं. असं कधी आत्तापर्यंत झालं नव्हतं .नव्वद - शंभर वर्षांपूर्वी प्लेग च्या साथी येत , तेव्हाचं वर्णन ऐकलेलं होतं ...   दुसऱ्या दिवशी सकाळ झाली, तरी सगळीकडे कसलातरी बिनवासाचा  काळा - करडा - राखाडी धूर असावा , असं, घुसमट करणारं सावट पडलं होतं  .....  दिवस-रात्र उलटत होते, वास्तवाची जाणीव होत होती.  बाटलीभर तेल, २ - ३ भाज्या किती दिवस पुरणार ?   सगळी दुकानं अशीच बंद राहिली तर ?  औषधं मिळतील का रोजची ...?      असेच दिवस गेले, आठवडे गेले. दिवसा निस्तेज सूर्य आणि  काळ्याकुट्ट रात्री ...  आज काय?  हा गेला.  उद्या काय?  ती  ICU मधे.      कोणालाही ताप आला तर जीवाचा थरकाप होत होता, काळजाचं पाणी पाणी होत होतं .....      देवा, हे काय आक्रीत आणलं आहेस ? इतकी पापं जास्त झाली का आमची ?  आधी का...

     माझा फोन वेडाफोन आहे.  नाही, हे कोणत्याही s ervice provider च्या नावाचे विडंबन वगैरे नाही.  माझा फोन खरंच वेडा आहे. तो स्मार्ट फोन आहे म्हणून मी घेतला, पण नेहेमीप्रमाणे स्मार्ट म्हणून गणली गेलेली माणसं कधी कधी - नव्हे बऱ्याच वेळा - तोंडघशी पडतात आणि पाडतात ही , तसाच हा आहे . मला कधी कधी वाटतं की हा नुसताच साधा असता, तर बरं झालं असतं. मग मी त्याच्याकडून काहीच expect केलं नसतं.       मी रोज सकाळी उठल्याबरोबर news बघते फोनवर. की मी झोपलेली असतांना जगात काय काय घडलं, मी काय काय miss केलं ते.   FOMO !  देशात काय नवीन घोटाळे झाले ते . म्हणजे दिवसभर 'रवंथ' करायला विषय !  बाकी घरात काय चाललंय, ह्यात मला interest नसतो, चालून चालून काय चालणार ? फाटकासमोर कोणीतरी कचरा टाकलाय, कामवालीला सर्दी-खोकला झालाय म्हणून आज चाट,  नाहीतर आणखीन काहीतरी झेंगट गळ्यात !  एक दिवस ,  अमिताभ बच्चनचा फोटो दिसला म्हणून मी ते open करून पाहीलं - आखिर ,  मी ही एक बाईच  आहे ! -  तर झालं काय की , तेंव्ह...