राक्षसाचा जीव ...

     " तर काय झालं, राक्षस परीला म्हणाला, " कोणी काहीही केलं , तरी मला काही होणार नाही !  माझा जीव माझ्यात नाहीये.  साता समुद्रा पलीकडे, एका बेटावरच्या झाडावर एक पोपट बसलाय, त्याच्यात माझा जीव आहे ! ...".लहानपणच्या अश्या गोष्टींची मला फार मजा वाटायची ! तसं खरं असेल का ? असलं तर किती मजा येईल ! ... असं नेहेमी वाटायचं !

    खरंच , अशा गोष्टी खऱ्या असतात, बरं  का ! आपल्याला हळूहळू ते कळायला लागतं.  आपण जसेजसे मोठे होतो, तसतसा आपला जीवही वेगवेगळ्या ठिकाणी 'लागत' असतो, हिंडत असतो. काही ठिकाणी तसं फारच temporary वास्तव्य असतं त्याचं.  आपण आयुष्यात जरा स्थिरावलो, की तो जीव ही जरा विसावतो . पण कधी कधी फारच साध्या सुध्या गोष्टींमधे रमतो ,  इतरांच्या मते!

     माझ्या मुलांच्या मते ,  माझा जीव माझ्या स्टीलच्या डब्यांमध्ये आहे. कारण असं आहे की .... ते दोघे  hostel मधे असतांना, शनिवार - रविवारी घरी येत आणि अर्थातच सोमवारी सकाळी परत जातांना मला त्यांच्या बरोबर लाडू वगैरे द्यावेसे वाटायचे .  मुलं तिथं उपाशी-बिपाशी काहीही नसायची, पण तरीही !  आणि ,काही द्यायचं म्हटलं ,की दर वेळचा संवाद ठरलेला.  "मागच्या वेळी नेलेले डबे परत आणले का ?" असं म्हटलं की , " ओ, विसरलो, पुढच्या वेळेला नक्की आणतो !"    असे करत सगळे डबे hostel वर !     "मग आता काय प्लास्टिकमधे देऊ का? " किंवा, " पुढच्या वेळी डबे परत आणलेत तरच खाऊ बरोबर देईन. " असंही म्हणता येईना.  ते म्हणायचे, " कशाला करतेस लाडू बिडू ?  काही वेळ नसतो तिथे खायला  !"      शेवटी त्यांचा एक ठराव पास व्हायचा की , आपल्या आईचा जीव तिच्या स्वतःत किंवा तिच्या मुलांमधे तर अजिबातच नाही - तर तो तिच्या स्टीलच्या डब्यांमधे आहे !  मग मला २४ डब्यांचा सेट present म्हणून आणायचा असं ठरवून, लाडू घेऊनच मुलं परत जात असत !... माझे अनेक वाढदिवस येऊन गेले ,    पण अजून तो सेट दुकानातच आहे ! 

    पण,  आता त्यातही माझा जीव नाहीये. भांडी , साड्या , दागिने ह्या ' मोहमायेतून ' मी पलीकडे गेले आहे खरी , पण कधी  कुठे अडकेन,  ते माझं मलाच कळत नाहीये.   मला नुकताच शोध लागला की ,   राक्षसाचा जीव जसा पोपटात , तसा माझा जीव माझ्या विणायच्या सुयांच्या एका जोडात  आहे !   त्या सुयांकडे  कोणी हात जरी  नेला, किंवा घेऊन जायची इच्छा दाखवली, की मी घाबरी घुबरी होते.   त्या माझ्या १० नंबरच्या सुयांची टोकं आता वापरून वापरून निमुळती झाली आहेत,   दुसऱ्या बाजूच्या नंबर लिहिलेल्या गुंड्या पडून गेल्या आहेत, त्या टोकांना अनेकदा दोरे गुंडाळून झालेत , पण मला त्याच सुया आवडतात ! मी कोणालाही त्या सुया देत नाही ! आणि त्या सुयांनी २ - ४ टाके घातल्याशिवाय माझं विणकाम पुढे जातच नाही !  असतं एकेकाचं वेड !

    ह्या वेडाचा नुकताच अनुभव आला मला . काही दिवसांपूर्वी ,आम्हाला आमचा जुना फ्लॅट reconstruction साठी रिकामा करून द्यायचा होता .  फ्लॅट पुण्यात. त्यामुळे तिथेच त्यातलं जुनं पुराणं सामान देऊन टाकायचं ठरवलं. आणि अगदी शांत मनानी, जराही emotional न होता , डोळ्यात पाणी न आणता मी ते सर्व देऊन पण टाकलं.   त्रास झाला नाही ,असं नाही,   पण मी रडत वगैरे बसले नाही. डोळे जरा ओलसर झाले एकदा,   पण अगदी एकदाच !  पण तिथून रिकाम्या घराला कुलूप लावून  निघतांना मात्र  मन सारखं मागे ओढलं जात होतं. पाय निघत नव्हता.   परत एकदा पहावंसं वाटत होतं ...अगदीच रहावेना, तेंव्हा नवऱ्याला म्हटलं, " काही राहीलं नाहीये  ना ... एकदा बघून येते मी ... "

    आणि मी घरात गेले.   पुन्हा सगळ्या खोल्यांत हिंडून आले ... दारं , खिडक्या बघितल्या, घराला नमस्कार करून thank you  म्हटलं, आणि निघाले.   दारातून बाहेर पडणार, तेव्हढ्यात दारातलं पायपुसणं दिसलं.  माझ्या वडिलांनी स्वतः  जाड काथ्याच्या दोरीने बनवलेलं ... ते सोडून जाववेना, आणि कोपऱ्यातली धुणं वाळत घालायची काठी ... तिच्यावर कितीतरी गुढ्या चढवल्या असतील !

    पटकन त्या  दोन्ही गोष्टी उचलल्या आणि... चक्क गाडीत घालून बंगलोरला घेऊन आले !!! 

     कोणी काही म्हणो , कुणाचा जीव कशात असेल आणि केव्हा कशातअडकेल , काही सांगता येत नाही ....!